Theo blog BS Hồ Hải
Nếu ai đã từng theo dõi blog của tôi trên 1 năm đều có thể nhớ rằng, đã có một lần tôi góp ý với một bác sỹ y khoa ở Mỹ về vấn đề tư vấn thuốc men, điều trị cho người bệnh trên báo phổ thông như trang VOA online (Voice of America). Vì y khoa là một ngành liên quan đến tính mạng của con người mà, nó còn là một khoa học thực nghiệm. Không có khám bệnh nhân không được tư vấn về chẩn đoán, điều trị bất kỳ một bệnh nào. Không có học hành bài bản không được nhảy vào làm bậy trong lĩnh vực y khoa. Không được sử dụng thông tin truyền thông đại chúng không chuyên ngành để viết chuyện chẩn đoán, điều trị và tiên lượng bệnh cụ thể, v.v... Đó là luật của y khoa Quốc tế. Sau đó bác sỹ này có trả lời với tôi rất đàng hoàng. Tôi rất quý trọng. Ở các nước tiên tiến muốn mua được tạp chí chuyên ngành y dược, phải có bằng cấp của nghề y dược. Nó cũng giống như phải có giấy phép hành nghề y thì, mới được mở phòng khám bệnh và được phép kê toa cho người bệnh.
Nói sơ qua về một chút luật và sự nghiêm ngặt về nghề y, để nói chuyện chính hôm nay tôi muốn viết cho cộng đồng về bệnh tay chân miệng đứng trên nhiều góc độ khác nhau. Vì nhiều năm nay, truyền thông đại chúng trong nước, bộ y tế, thầy thuốc, và người dân Việt đã bị một nạn dịch gọi là sai luật ngành y dược, làm cho xã hội rối bời.
Trước hết, tôi xin định nghĩa dịch bệnh là gì - Epidemic - là một từ có nguồn gốc Hy Lạp. Nó gồm 1 tiếp đầu ngữ là epi- có nghĩa là ở trên. Tiếp vị ngữ là demic bắt nguồn từ chữ demos - có nghĩa là dân chúng. Nó hợp thành, và có được 3 định nghĩa. Thứ nhất là, một bệnh lý xảy ra trên nhiều người ở nhiều vùng địa lý trên cùng một thời gian. Định nghĩa thứ hai là, một bệnh lý có tỷ lệ tử vong cao chỉ đôi khi xảy ra ở một cộng đồng dân cư. Định nghĩa thứ ba là, một mùa mà có tầng suất lan rộng của một bệnh cụ thể nào đó. Như vậy, chúng ta hãy đứng nhìn tổng hoà các mối quan hệ xã hội trên bệnh lý tay chân miệng ở Việt Nam xem sao?
Theo Tổ chức Y tế Thế giới - WHO (World Health Organization) - bệnh Tay Chân Miệng (Hand Foot Mouth disease): HFMD (sẽ dùng từ này cho hết bài) - là một bệnh lý nhiễm thường gặp. Biểu hiện lâm sàng của nó là những bọng nước hoặc vết loét ở tay chân và miệng. Nó thường xuất hiện ở trẻ em, nhưng vẫn có thể ở người trưởng thành và người già. Hầu hết các trường hợp là tự khỏi, mà không cần điều trị. Nguyên nhân do 2 dòng virus Coxackie và Enterovirus gây ra. Nhưng một tỷ lệ ít các trường hợp có thể nặng và biểu hiện triệu chứng thần kinh của viêm màng não, viêm não hoặc liệt mà, y học còn gọi tên là nhóm bệnh do enterovirus mà không phải do virus sốt bại liệt gây ra (non-polio enteroviruses). Nhóm bệnh này do chủ yếu dòng siêu vi enterovirus A, mà đặc biệt là Enterovirus 71 gây những biểu hiện nặng trên lâm sàng và có thể đưa đến tử vong.
Đường lây truyền của bệnh chân tay miệng là đường ăn uống. Trong y học, dịch bệnh lây theo đường không khí như cúm là loại được đưa lên hàng ưu tiên số một trong công bố. Vì không thể khống chế được không khí. Còn bệnh lậy theo đường ăn uống, đường máu thì thuộc loại dễ khống chế bằng giáo dục cộng đồng tự bảo vệ mình, và tích cực phòng chống của y tế cơ sở kết hợp với trung ương. Nên loại này được xếp hàng thứ hai, không đáng sợ.
Cũng theo WHO, đến ngày 25/10/2011, HFMD đang hoạt đồng ở các nước vùng Đông Á với những con số sau đây: Trung Hoa đứng hàng đầu với số lượng bệnh này là 1.217.768 trường hợp, nhưng có khuynh hướng giảm so với năm 2010 với số trường hợp mắc bệnh lên đến 1.567.254. Đứng hàng thứ hai mắc HFMD trong năm 2011 là Nhật Bản với 317.461 trường hợp và có khuynh hướng gia tăng so với năm 2010 chỉ có 141.660 trường hợp bị mắc bệnh. Đứng hàng thứ ba là Việt Nam với 76.121 trường hợp mắc bệnh mà không có con số thống kê của năm 2010, dĩ nhiên có khuynh hướng gia tăng mạnh. Thứ tư là Singapore, thứ năm là Macao, thứ sáu là Hongkong và thứ bảy là Hàn Quốc đều có thống kê của năm 2010.
Chỉ riêng Việt Nam là duy chỉ có thống kê của năm 2011. Qua đó cho thấy HFMD có thể xuất nguồn từ Trung Hoa lục địa lan rộng sang các nước. Vấn đề nữa là, có thể tình hình HFMD ở Việt Nam không được cục vệ sinh phòng dịch lưu ý sớm, hoặc bệnh chỉ mới xuất hiện ở Việt Nam năm 2011.
Nhưng có một vấn đề đáng lưu ý là, trong khi ở Nhật Bản thì do dòng Coxsackie gây ra là chủ yếu thì ở Macao thuộc Trung Hoa và Việt Nam thì con Enterovirus 71 lại nhiễm và gây bệnh có tỷ lệ cao hơn. Phải nói thêm về tình hình HFMD ở Việt Nam theo Tổ chức Y tế Thế giới như sau:
Báo cáo từ Việt Nam từ ngày 01/01 đến 19/10/2011 thì có 76.121 trường hợp mắc HFMD, trong đó có 135 ca tử vong. Khỏang 75% tử vong là gặp ở trẻ em dưới 3 tuổi. Hầu hết những trường hợp mắc bệnh và tử vong chủ yếu tập trung ở miền Nam Việt Nam. Báo cáo đến ngày 19/10/2011 thì có đến 61% trường hợp mắc bệnh HFDM do con enterovirus 71 gây ra. Và Tổ chức Y tế Thế giới đã khuyến cáo vào ngày 25/10/2011 với Việt Nam 6 biện pháp rất cụ thể như sau:
1. Tăng cường truyền thông về các biện pháp phòng ngừa bệnh HFDM.
2. Tăng cường giám sát để phát hiện sớm và điều trị sớm bệnh HFDM.
3. Phối hợp đồng bộ giữa bộ y tế và bộ giáo dục để huấn luyện nhân viên y tế tuyến cơ sở và giáo viên mầm non kiến thức phòng chống bệnh tay chân miệng.
4. Ngăn chặn nguồn lây qua tiếp xúc nếu cần thiết phải đóng cửa các trường học khi phát hiện đây là nguồn bệnh xuất hiện và lây lan cho cộng đồng.
5. Theo dõi và kiểm soát các trường hợp lâm sàng và thực hiện chống nhiễm khuẩn ở bệnh viện như cách lý và khử trùng.
6. Phân bố lượng thuốc 22.415kg thuốc Chloramin B cho 2 viện Pasteur Sài Gòn và Nha Trang để đưa về các tuyến địa phương phòng dịch bệnh HFMD.
Ta hãy xem xét các vấn đề trong HFMD xem sao?
Đầu tiên là HFMD có phòng ngừa được không? Quá đơn giản khi mọi người dân biết giữ vệ sinh ăn uống và sinh hoạt hằng ngày. Vì nó lây qua đường ăn uống.
Thứ hai là HFMD có trị được không? Xin thưa là trị được, không khó như báo đài đã tung tin quá mức. Mắc bệnh chủ yếu ở trẻ có sức đề kháng yếu. Đối với trẻ khoẻ mạnh thì HFMD không đáng để làm người dân lo lắng. Vì nếu trẻ hay người lớn khoẻ mạnh bị nhiễm các con viruses này thì hệ thống miễn dịch của cơ thể sẽ loại chúng ra và chỉ cần phát hiện sớm, nâng thể trạng và vệ sinh tốt.
Thứ ba là, đã nên công bố dịch tay chân miệng ở Việt Nam chưa? Đứng trên phương diện định nghĩa về lý thuyết như tôi trình bày ở trên thì, ở Đông Á có 3 nơi, Trung Hoa, Nhật Bản và Việt Nam phải công bố dịch HFMD, mặc dù số trường hợp tử vong của HFMD ở Việt Nam trong 10 tháng xảy ra bệnh này chưa bằng số tử vong trong vài ngày do tai nạn giao thông hay bão lũ!
Thứ tư là, về luật y khoa Quốc tế nhiều năm nay không biết có phải vì do ban tư tưởng trung ương của đảng cộng sản Việt Nam đã co hẹp khu vực báo chí được viết hay không mà, báo chí truyền thông từ báo giấy, báo mạng đến báo hình bắt đầu đưa những phóng viên, giáo sư tiến sĩ không có chuyên môn y khoa hoặc có chuyên môn chưa chín tư vấn, viết những bài về y học có cả giới thiệu thuốc điều trị cụ thể cho cộng đồng mà người dân tự làm bác sỹ, nhà thuốc tự kê toa làm loạn khâu quản lý y dược nước nhà. Đó là chưa kể những quảng cáo liên quan đến y học rất tai hại.
Thứ năm là, đảng quang vinh cần xem lại khả năng yếu kém của mình về mặt quản lý và điều hành xã hội, hòng cần nên rút lui bớt chuyện thọc tay đến những lĩnh vực khoa học, để các tổ chức độc lập gồm những người có tâm, có tầm đứng ra gánh vác. Nếu không thì tình trạng bác sỹ thì đi bán hàng đa cấp, còn tiến sĩ vật lý thì đi chữa bệnh kiểu "thuốc xuyên tâm liên"(1). Trong khi đảng không có người đủ chuyên môn và đạo đức để ngăn chặn những việc xằng bậy này ngay từ khi nó còn manh nha. Đây là một điều sỉ nhục cho y dược học nước nhà không thiếu người tài.
Bài viết này chỉ mong cộng đồng dân Việt trong nước hãy hiểu, và tin cậy vào lực lượng chuyên môn ngành y từ tư nhân đến công lập, họ dư khả năng để phát hiện và điều trị HFMD, mà đừng nghe lời xằng bậy của những ai đó. Ngoài ra, mỗi người dân có thể tự phòng bệnh cho mình. Cao hơn nữa, chỉ mong các cấp chính quyền lãnh đạo hãy biết khả năng, nhiệm vụ của mình ở trong giới hạn nào mà, ban hành mệnh lệnh cho đúng. Đừng để ông phó chủ tịch tỉnh mời ông tiến sĩ vật lý chữa HFMD. Và đừng để bộ y tế mới thò công bố dịch rồi lại thụt vào như vài tháng qua. Đó là những biểu hiện của một đất nước đang loạn, mất kiểm soát cả mọi mặt.
Ghi chú: (1) Xuyên Tâm Liên là một loại thuốc vô thưởng vô phạt ở miền Bắc sản xuất với công hiệu điều trị bách bệnh. Nó cũng giống như thực phẩm chức năng bán hàng đa cấp hiện nay. Nó đã được sử dụng rộng rải ở hầu hết các toa thuốc của các bác sỹ được đào tạo ở miền Bắc Việt Nam từ trước 30/4/1975 ở miền Bắc và sau 30/4/1975 ở trên toàn cõi Việt Nam. Sau đổi mới 1990, không còn thấy bóng của thuốc này trên đất nước Việt lắm đau thương và nhục nhằn.
Asia Clinic, 12h49' ngày thứ Năm, 17/11/2011
BS Hồ Hải - Từ tắm gia súc đến tắm tôm, bây giờ tắm người!
BS Hồ Hải
Không thể không viết để cảnh báo với cộng đồng, vì người mà tôi viết ra đây đã từng lên truyền hình báo đài rất nổi tiếng. Và bây giờ đang đình đám với một việc phi khoa học, sai ngành nghề nhưng lại rất nguy hiểm cho một xã hội có nền văn hóa truyền mồm như Việt Nam.
Ông là tiến sĩ Nguyễn Văn Khải. Mặc dù ông xuất thân là một tiến sĩ khoa học tự nhiên, đã từng làm việc ở trung tâm phát triển công nghệ cao thuộc Viện khoa học vật liệu Việt Nam, ông nổi tiếng nhờ vào hai việc.
Việc thứ nhất làm ông nổi tiếng thêm gần đây là việc ông cùng nhân sĩ trí thức Hà Nội đi biểu tình phản đối Trung Hoa xâm lấn biển Đông. Sau đó ông còn đi biểu tình vụ kiện đài truyền hình Việt Nam đưa tin thất thiệt việc các nhân sĩ trí thức Hà Nội biểu tình chống Trung Hoa. Chuyện này không đáng để nói, vì đó là cách thể hiện lòng yêu nước của một công dân. Chuyện đáng để nói ở đây là chuyện thứ hai, mà là chuyện làm ông nổi tiếng nhất.
Năm 2004 khi cúm gia súc lỡ mồm long móng lây lan nhiều, trên văn đàn Việt Nam xuất hiện một ông tiến sĩ sinh ra chiếc máy chế ra "nước điện" mà ông đặt tên là onalyt, về nông thôn chữa bệnh cho gia cầm bị cúm. Từ đó danh ông nổi như cồn với cái biệt hiệu gắn với nước thần ôzôn - Ông già Ôzôn.
Bẳng đi một thời gian, năm 2007, trên văn đàn lại xuất hiện tin ông đi tắm tôm bị dịch bệnh bằng nước ôzôn và bị thân chủ kiện ông phải bồi thường vì cái nước thần ôzôn của ông làm chết tôm hùm và thiệt hại tinh thần. Mặc dù ông đã từng được báo chí đưa lên như một người hùng trong việc lo cho yên dân với dịch bệnh.
Năm nay nước Việt bị cơn bệnh chân tay miệng hoành hành. Tính đến cuối tháng 10/2011, theo thống kê của bộ y tế có 77.895 trường hợp mắc bệnh tay chân miệng ở 63 tỉnh thành và có 137 trường hợp tử vong ở 27 tỉnh thành phố trong cả nước. Nếu tính theo thống kê mô tả thì, tỷ lệ tử vong do bệnh chân tay miệng là 0,17%. Nhưng không hiểu tại sao bộ y tế chưa công bố dịch, nên là một nhà khoa học trái ngành, ông nóng ruột nghĩ rằng nước ôzôn của ông chữa được bệnh tay chân miệng với lý luận là: "tất cả những ai là dân miền biển, họ tiếp xúc thường xuyên với nước biển thì không bao giờ bị ngứa ngáy, lở loét gì. Đó chính là căn nguyên mà chúng ta phải tìm hiểu về cách điều trị bệnh “chân tay miệng”. Nên ông tuyên bố: Tôi xin đi tù nếu không chữa được bệnh tay chân miệng!
Tôi xin thưa với ông tiến sĩ rằng, trong y học hay bất kỳ một ngành nghề nào triết học cũng đóng vai trò rất quan trọng. Trong đó, cặp phạm trù nhân quả luôn đóng vai trò rất biện chứng trong điều trị bệnh. Không tìm ra được nguyên nhân gây bệnh thì không thể chữa hết bệnh. Và tôi đã từng viết một bài về y triết ở blog này. Thế thì bệnh tay chân miệng do nguyên nhân gì gây ra? Xin thưa, nó do virus gây ra bệnh. Hai dòng virus gây ra bệnh này là: Coxsackie virus A16 và Enterovirus 71 gây ra bệnh qua đường lây truyền của ống tiêu hóa. Trong đó, dòng Coxsackie A16 ít khi gây biến chứng nặng, mà dòng Enterovirus 71 mới là dòng thường gây ra bệnh nặng và biến chứng đi đến tử vong.
Khi cú lừa toàn cầu vì cúm gia cầm H5N1 xảy ra cuối năm 2009 âm lịch, tôi đã có loạt bài viết về nó. Trong đó có bài Virus và cúm, để nói lên bản chất của virus tại sao cho đến giờ này chưa có thể diệt nó bằng thuốc, dù đã có thuốc diệt nó, mà chỉ có vaccine phòng nó là vì:
Khác với vi trùng là động vật đơn bào. Vi trùng có thể tự ăn, uống, sống và sinh sản, vì nó có khả tự nhân đôi như tế bào con người để sinh sản. Virus không làm được chức năng ăn uống và sinh sản. Vì nó chỉ có 1 chuỗi DNA hoặc RNA tùy theo dòng. Nên đặc điểm quan trọng của virus là nó chỉ sống được bên trong tế bào. Nó không sống được bên ngòai tế bào. Và ở trong tế bào nó dùng chuỗi DNA hoặc RNA chỉ huy bộ nhiễm sắc thể của tế bào người hoặc động vật mà nó xâm nhập sinh đẻ, ăn, uống dùm. Đây là điểm đặc thù khác nhau giữa vi trùng và virus, ngoài các đặc điểm khác. Và nó cũng là đặc điểm quan trọng mà việc điều trị vẫn còn là cánh cửa mở của y học thế giới. Qua đó, ta thấy cái từ virus máy tính là copy từ virus gây bệnh trong y học.
Tùy theo mỗi loài virus mà có một loại tế bào đích để sinh sống bên trong nội bào. Ví dụ, con cúm Influenza thì chọn tế bào niêm mạc đường hô hấp để sống. Con viêm gan siêu vi thì chọn tế bào gan chui vào để mà sống. Con HIV thì chọn tế bào bạch cầu chui vào để sống. Khi vào trong tế bào, virus cúm sẽ dùng RNA của nó chỉ huy bộ nhiễm sắc thể của tế bào niêm mạc hô hấp sinh sản, ăn, uống dùm nó. Sau khi đã ăn, uống no say hết tế bào chất và sinh sản đủ, chúng phá vỡ màng tế bào rồi chui vào những tế bào lành khác để tiếp tục chu trình cũ. Cứ tưởng tượng nó giống như phản ứng hạch tâm của bom nguyên tử. Cơ chế này là chung cho tất cả mọi virus, chứ không chỉ riêng cho con virus cúm Influenza.
Khác với thuốc diệt vi trùng - kháng sinh diệt vi trùng chỉ diệt vi trùng mà không giết tế bào sống của con người - thuốc diệt virus là con dao 2 lưỡi, nó diệt cả virus và cả tế bào đang nuôi con virus. Cho nên, vấn đề bế tắc trong điều trị virus hiện nay là: dù đã có thuốc tiêu diệt virus, nhưng không thể diệt hết nó vì để đủ nồng độ thuốc tiêu diệt hết virus thì tế bào mà nó nằm trong đó để sai khiến đẻ đái dùm cũng chết theo. Điều hiển nhiên là người bệnh cũng đi theo ông Marx ông Ninh. Chính vì thế, mà sử dụng thuốc trong liều lượng cho phép và nâng đỡ thể trạng để chờ hệ thống miễn dịch cơ thể tiêu diệt con virus gây bệnh, là vấn đề chính hiện nay trong điều trị cho tất cả các loại virus. Ông có hiểu không?
Và chuyện điều trị virus nó cũng không đơn giản như ông hiểu, cho nên năm nay cái giải Nobel cũng chỉ để trao cho tới 3 nhà khoa học. Ba nhà khoa học này chỉ làm được việc đặt nền tảng khoa học ban đầu cho một trong những việc trong tương lai là, tìm ra phương pháp phòng ngừa và điều trị virus. Ông có hiểu không?
Thế thì cái nước ôzôn của ông dùng bằng cách rửa chân, tay, miệng 2 ngày là hết bệnh. Với cách rửa của ông để nước thần ôzôn của ông chui vào bên trong tế bào để tiêu diệt virus? Còn con virus nằm trong ông tiêu hóa của trẻ thì ông làm sao? Cho uống thuốc sát trùng onalyt? Chưa hết, liệu ông đã chứng minh là cái nước onalyt của ông có diệt được virus, mà là virus Coxsackie A16 và Enterovirus 71 chưa? Với nồng độ nào và bao lâu thì 2 dòng này nó chết trong ông nghiệm, và trong cơ thể sống?
Giả sử như nó diệt được thì, liệu với nồng độ diệt được đó nó có làm chết tế bào sống của người bệnh không?
Rồi lại giả sử như cái nước thần ôzôn của ông trị được con virus mà không làm chết bệnh nhân thì nó còn gây những tác dụng phụ gì? Di chứng lâu dài nó để lại trên người bệnh là những gì, v.v...
Hỏi tới đây tôi cũng thấy mệt lắm rồi. Và có lẽ ông đã thấy nhà tù hiển hiện ngay trước mắt ông vì ông vi phạm vào luật sản xuất thuốc điều trị bệnh, chưa nói đến ông phải ngồi tù vì lời hứa của mình khi thất bại. Thôi thì tôi xin có chút ý kiến này, có lẽ con người Việt Nam quá rẻ rúng dưới thời Xã hội chủ nghĩa, nên ở đất nước này hiện nay, có lắm người muốn làm bác sĩ, dược sĩ từ cô osin đến ông tiến sĩ. Và ở đất nước Việt Nam Xã hội chủ nghĩa hôm nay cũng có lắm người đang làm bác sĩ thì muốn đi bán hàng đa cấp bằng thực phẩm chức năng mà, xem thường luật y khoa chăng?
Tôi viết bài này để cho 2 việc: thứ nhất là cảnh báo cộng đồng, Thứ hai là, góp ý ông đừng làm xã hội thêm rối ren, khi nó đã như một nùi tơ vò từ chính trị đến kinh tế, giáo dục, y tế, giao thông vận tải, công nông lâm ngư nghiệp, v.v... dưới sự lãnh đạo của đảng rồi. Ngoài ra, tôi không có ý gì khác. Tôi ghi nhận ở đây tấm lòng của ông, nhưng tôi trăm ngàn lần lạy ông, ông dừng cho xã hội nhờ. Có gì xúc phạm mong ông lượng thứ. Vì tôi mất thời gian viết blog chỉ vì cái chung, chưa bao giờ viết cho riêng tôi.//
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét