Thông điệp
gửi tới Bầu Đức: ‘Bỏ bóng đá người’
Câu chuyện tưởng đã tạm lắng sau khi
ông Alan Phan chấp nhận tranh luận với Hiệp hội BĐS Hà Nội thì mới đây nhất,
chiều 5/4, ông chủ HAGL Đoàn Nguyên Đức, đồng thời cũng là một doanh nhân kinh
doanh BĐS nổi tiếng lên tiếng phản kích với mũi nhọn là ông Alan Phan.
‘Bỏ bóng đá người’, đó là thứ bóng đá xấu xí. Bất cứ
người hâm một nào nếu được hỏi, chắc chắn sẽ đều phản ứng với hành vi phi thể thao
này. Xét dưới góc độ tâm lý học cũng như diễn biến thực tế trên sân cỏ, thứ
bóng đá xấu xí ấy thường được trình diễn bởi một đội bóng bị ức chế, bế tắc
trong chiến thuật, trong tìm cách khơi thông đường vào khung thành đối phương
hay đơn giản nhất, là đang thua. Trừ phi thoát khỏi sự theo dõi của trọng tài,
còn phần lớn hành vi “bỏ bóng đá người” sẽ bị xử bằng một thẻ đỏ, nhẹ nhất cũng
là một thẻ vàng.
Qua nhiều thăng trầm, có những lúc trên đỉnh cao vinh
quang với hai chức vô địch liên tiếp, cũng không hiếm mùa bóng ngụp lặn dưới
đáy bảng xếp hạng V-league, thậm chí đối mặt với nguy cơ xuống hạng nhưng Hoàng
Anh Gia Lai – đội bóng phố núi của ông bầu Đoàn Nguyên Đức luôn tồn tại trong
mắt người hâm mộ với tư cách là đội bóng luôn trình diễn với thứ bóng đá hào
hoa, đẹp mắt. Chưa bao giờ HAGL ‘được’ xếp vào hàng các đội bóng có lối chém
đinh chặt sắt và họ cũng chưa từng có lấy một trận nào bị kêu ca ‘bỏ bóng đá
người’.
Tranh biện sòng phẳng, nhưng đừng ‘bỏ bóng đá người’
Thậm chí, khi HAGL bắt tay với Arsenal để mở Học viện
bóng đá HAGL Arsenal JMC tại Pleiku, người hâm mộ càng có thêm kỳ vọng vào thứ
bóng đá hào hoa đẹp mắt của phong cách Pháp lai Latin mà CLB bóng đá Anh đang
sở hữu. Tôn sùng bóng đá đẹp, bầu Đức đã không tiếc tiền rước về những ngôi sao
hàng đầu, kể cả cầu thủ có lối chơi nổi tiếng hào hoa với đôi chân ma thuật
được cả Đông Nam Á tôn sùng là Zico Thái – tiền đạo Kiatisuk.
Chơi đẹp trên sân cỏ, thế nhưng gần đây trên sân chơi
bất động sản, ông bầu của CLB này đã cùng một lúc mắc hai lỗi: ‘Bỏ bóng đá
người’ và rơi vào thế việt vị!
Đầu tiên là lỗi việt vị. Cách đây ít ngày, cả giới
kinh doanh bất động sản lẫn dư luận xôn xao với ý kiến của một vị chuyên gia
kinh tế nổi tiếng – TS Alan Phan – khi ông có bài viết trên website cá nhân của mình: “Hãy để bất động sản
rơi tự do”. Không dám lạm bàn rằng vị chuyện gia này đúng hay sai, nhưng đó là
một góp ý về các giải pháp giải cứu bất động sản hiện nay với các luận điểm
khoa học, các dẫn chứng cụ thể.
Câu chuyện tưởng đã tạm lắng sau khi ông Alan Phan
chấp nhận tranh luận với Hiệp hội BĐS Hà Nội thì mới đây nhất, chiều 5/4, ông
chủ HAGL Đoàn Nguyên Đức, đồng thời cũng là một doanh nhân kinh doanh BĐS nổi
tiếng lên tiếng phản kích với mũi nhọn là ông Alan Phan. Mở đầu, bầu Đức nói:
“Tôi nghe câu nói của Alan Phan: Hãy để cho nó chết đi!, tôi cho là cực kỳ
thiếu văn hóa. Chúng ta là người có học, tại sao lại nói như thế! Thiếu văn
hóa! Đúng, nếu nó được coi là một lời nguyền rủa! Tuy nhiên, trong ngữ cảnh
Alan Phan đề cập, “Hãy để nó chết đi” hóa ra lại là một điển tích khoa học kinh
tế nổi tiếng: Drop Dead! Năm 1976, TP.New York (Mỹ) cũng đang ngập chìm trong
công nợ. Thâm hụt ngân sách gia tăng cùng với việc sưu cao thuế nặng đã khiến
các doanh nghiệp bỏ chạy khỏi nơi đây. Đối diện với nguy cơ phá sản, Thành phố
kêu gọi chính quyền liên bang cứu trợ khẩn cấp. Nhưng Tổng thống Gerald Ford
trả lời với một câu nói đã đi vào lịch sử nước Mỹ: “Drop Dead” (Hãy chết đi).
Hơn 90% dân Mỹ đã hoan nghênh quyết định sáng suốt này. Mọi thành phần có lợi
ích ở New York đã chỉ trích chính quyền liên bang sau quyết định nói trên.
Nhưng họ cũng làm những gì cần phải làm: cân đối ngân sách, xóa bỏ thủ tục rườm
rà, năng động khuyến khích doanh nhân làm ăn, kêu gọi đầu tư… 5 năm sau, tình
hình đã ổn định trở lại.
Theo ông Alan Phan, tình cảnh ở Việt Nam hiện nay cũng
tương tự như vậy. “Nếu hỏi tôi về các doanh nghiệp BĐS, tôi cũng sẽ nói “Hãy
chết đi”. Bất động sản sẽ đại hạ giá, tạo cơ hội cho người dân có thu nhập
trung bình mua được nhà đất”. Hãy để nó chết đi, đơn giản là hãy để cho “bàn
tay vô hình”, tức quy luật cung cầu, giải quyết. Lý thuyết bàn tay vô hình của
nhà kinh tế Adam Smith cho rằng Nhà nước không cần can thiệp quá sâu vào nền
kinh tế, mà chỉ cần để mọi thứ vận hành theo quy luật cung cầu. Thị trường là
cái chợ, có kẻ bán và người mua. Chợ chỉ vận hành tốt khi hai bên mua bán gặp
nhau. Hàng rẻ người ta mua nhiều, hàng đắt mua ít lại; hàng quá đắt thì không
mua; nếu hàng vừa đắt và dư thừa thì lại càng khó có người bỏ tiền ra mua.
Lý thuyết “bàn tay vô hình” đã thịnh hành suốt từ thế
kỷ XIX đến nay. Dĩ nhiên, nó cũng có những thiếu sót. Và người ta vẫn phải dùng
đến nhà nước là “bàn tay hữu hình” thông qua luật pháp, thuế và chính sách kinh
tế để điều chỉnh nền kinh tế xã hội kết hợp với cơ chế tự điều chỉnh để thúc
đẩy sự phát triển về kinh tế xã hội của đất nước.
TS Alan Phan, người ‘đối mặt với nhóm lợi ích’
Nhân nói về chuyện việt vị, một đồng nghiệp khác của
bầu Đức trên sân cỏ của thị trường BĐS, chủ tịch Hiệp hội BĐS TP.HCM Lê Hoàng
Châu, cũng vừa việt vị nặng. Thật không may cho cá nhân ông Châu là ông đã hơi
sớm khi đưa ra đề xuất “đánh thuế tiền gửi tiết kiệm” để hướng người dân đầu tư
vào BĐS. Chỉ sau đó ít ngày, vì áp dụng đánh thuế tiền gửi tiết kiệm mà lập tức
nền kinh tế Sip gần như đã sụp đổ chỉ sau một đêm. Sự sụp đổ đó chỉ tạm dừng
khi EU, ECB đưa ra gói cứu trợ 10 tỷ euro vào phút chót.
Bỏ bóng đá người. Tranh luận là cần thiết để đưa tới
một xã hội văn minh. Trong phạm vi hẹp hơn, là cần thiết để đưa ra một giải
pháp, một quyết sách đúng đắn. Vì vậy, dù rất gay gắt, nhưng tất cả những tranh
luận cho ra lẽ cũng chỉ nhằm vào công việc chứ không đả kích cá nhân. Họ phân
biệt sự việc với cá nhân. Theo “truyền thống” của người Việt trong tranh luận
lâu nay, tật “bỏ bóng đá người” đã làm mất đi không khí văn hoá của nhiều cuộc
tranh luận.
“Alan Phan là ai? Trong lịch sử, ông ấy đã làm gì cho
đất nước Việt Nam? Đối với thị trường BĐS, ông Alan Phan có dự án nào ở Việt
Nam không? Câu trả lời là “không có”. Ông ấy có một công ty nào thành đạt
không? Câu trả lời cũng là “không”. Một người không biết gì mà lại đi khuyên
những người biết gì, giống như một người không biết đá banh mà lại nói chuyện
đá banh hoặc chẳng khác nào một cậu sinh viên lại “lên mặt” dạy toán cho GS.
Ngô Bảo Châu” – ông Đức tung một loạt đòn tấn công về phía đối thủ.
Ở Việt Nam, Alan Phan là một chuyên gia kinh tế, ông
ấy không phải là một nhà đầu tư, vì thế không thể đòi hỏi ông ấy có dự án, cũng
không thể đòi hỏi về những thứ hữu hình khác. Nhiều năm nay, chưa thấy cơ quan
chức năng nào kết luận ông ta là một chuyên gia “dỏm”. Nếu là một trọng tài,
còn có thể phát hiện thêm lỗi “đánh tráo khái niệm” khi so sánh một chuyên gia
phát biểu về chính sách với một sinh viên lên mặt dạy GS Ngô Bảo Châu.
Trên thế giới, từ Adam Smith cho các nhà kinh tế nổi
tiếng đoạt giải Nobel sau này, chưa ai trực tiếp kinh doanh đúng nghĩa. Vậy tại
sao cả loài người vẫn cứ phải đi nghe họ rao giảng?
Để phản bác Alan Phan, hãy nhằm vào các luận điểm của
ông ấy, không nên nhằm vào cá nhân. Công kích cá nhân chính là hình thức đầu
tiên và nguy hiểm nhất của thói ngụy biện vì nó lái sự chú ý cảm tính của dư
luận vào cá nhân người tranh luận thay vì đưa ra các luận điểm khoa học.
|
‘Thực tiễn
tại các quốc gia phát triển cho thấy tranh luận là điều cần thiết để kiến tạo
một xã hội văn minh. Tuy nhiên, điều cần tránh nhất trong tranh luận chính là
sự ngụy biện trong các lập luận. Gần đây, một bài viết về “Văn hóa tranh luận
và vấn đề ngụy biện” đã nêu lên 50 hình thức khác nhau về ngụy biện, trong đó
“hình thức thứ nhất” chính là “công kích cá nhân’. Nghệ Nhân, VnEconomy.vn.
|
Nguyễn Thành Lân
ĐOÀN NGUYÊN ĐỨC VÀ CÂU CHUYỆN “CÓ HỌC”
Hẳn là GS Ngô
Bảo Châu sẽ chau mày khi nghe ông Đoàn Nguyên Đức đưa tên mình ra để ví von
trong câu chuyện ý kiến của TS Alan Phan về thị trường bất động sản.
Trong bài báo GDVN, ông Đức đã “bắn liên thanh” hết sức
hoành tráng, tự tin, và tỏ ra hiểu biết hơn người:
“Alan
Phan là ai? Trong lịch sử, ông ấy đã làm gì cho đất nước Việt Nam? Đối với thị
trường BĐS, ông Alan Phan có dự án nào ở VN không? Câu trả lời là “không có”.
Một người không biết gì mà lại đi khuyên những người biết gì, giống như một
người không biết đá banh mà lại nói chuyện đá banh hoặc chẳng khác nào một cậu
sinh viên lại “lên mặt” dạy toán cho GS Ngô Bảo Châu.”
Ông Đức
giống như một vị giám khảo khó tính và khó chịu, tự cho mình là đại diện xứng
đáng cho đất nước Việt Nam anh dũng mà gian lao này, truy hỏi đến cùng một trí
thức Việt kiều. “Ông đã làm gì cho đất nước Việt Nam”, theo ông Đức,
dường như là điều bắt buộc phải làm rõ trước khi ai đó có ý kiến nhận xét
về bất kỳ chuyện gì ở Việt Nam.
“Đối với
thị trường BDS, ông Alan Phan có dự án nào không? Câu trả lời là: không có”.
Giám khảo Đoàn Nguyên Đức tiếp tục đặt câu hỏi một cách nghiêm khắc, và rồi tự
trả lời tỉnh rụi: không có! Ai cũng thấy hiển nhiên là TS Alan Phan không có dự
án BĐS ở VN. Nếu có thì TS Alan Phan đã là người cùng hội cùng thuyền với ông
Đức rồi, và chắc cũng đang mỏi mắt trông chờ gói 30.000 tỉ của Nhà nước
mà ông Đức khăng khăng không phải là “giải cứu”. Té ra ông Đức cũng giỏi ngón
dùng “mỹ từ kế” để lừa mị người dân ra phết. Nhà nước bơm tiền, nói rằng hỗ trợ
người thu nhập thấp có thêm tiền để mua nhà chứ không giao tiền cho doanh
nghiệp BĐS, vậy thỉ đâu có phải là giải cứu? Hay nhỉ ! Nhà nước cho người
dân vay tiền (chắc chắn là chẳng cho không bao giờ , nhất là vào lúc kinh tế
khó khăn dồn dập như hiện nay) để mua nhà, thị trường BĐS sẽ tan băng đôi chút,
một lượng tiền nào đó sẽ được lưu chuyển, và sẽ lại chảy vào túi các doanh
nghiệp BĐS đang khát khô bỏng cháy. Từ chết lâm sàng, sức khỏe thị trường BĐS
có chút tiến triển (chút chút thôi nhé) và chuyển qua hấp hối, không “giải
cứu” thì là cái gì?
“Một
người không biết gì mà lại đi khuyên những người biết gì” là câu
mang tính đánh đố của ông bầu Đức. Chẳng ai hiểu nổi ông Đức muốn nói “những
người biết gì” là những người nào, và vì sao lại gọi họ là “những người biết
gì”. Trong tiếng Việt, “biết gì” chưa bao giờ là một tính chất, một thuộc tính
để chỉ một người hoặc một nhóm người. Người ta chỉ có thể nói: những người
thông thái, những người lịch sự, những người có học, những người tham ăn, chứ
nếu nói bừa như ông Đức thì lần đầu tiên mình mới nghe thấy. Hay là ông Đức
muốn ám chỉ “những người biết gì” là “lũ người quỉ ám”?
Ông Đức ví
von việc TS Alan Phan có ý kiến về thị trường BĐS “chẳng khác nào một cậu
sinh viên lại lên mặt dạy toán cho GS Ngô Bảo Châu”. Ái chà, ghê thế
kia đấy! Ông Đức tự cho mình giống như GS Ngô Bảo Châu đang phải nghe những lời
giảng toán của một cậu sinh viên là TS Alan Phan. Choáng ghê gớm!
Như đã nói ở
trên, mình tin là GS Ngô Bảo Châu sẽ chau mày không hài lòng khi nghe ông Đức
dùng tên tuổi của GS để ví von bạt mạng như thế. Hơn nữa, ngành Toán có đến
hàng mấy trăm chuyên ngành hẹp, mà các nhà toán học nổi tiếng thường
chỉ đủ thời gian nghiên cứu cùng lắm 3 hoặc 4 chuyên ngành mà thôi.
Cũng đều là những GS toán, nhiều khi ông này không hiểu gì về chuyên môn của
ông kia. Nếu GS Ngô Bảo Châu có tình cờ “được” một cậu sinh viên toán
nói /”giảng” về một hướng nghiên cứu mới lạ nào đó của mình thì có lẽ
GS sẽ chăm chú lắng nghe và động viên khích lệ mà thôi. Chuyện cũng bình
thường, chứ đâu có gì mà phải ầm ĩ. Câu ví von kệch cỡm này cho thấy ông Đức
rất “uyên bác” về toán học.
Nhưng choáng
nhất là đoạn mở đầu của bài báo, khi ông Đức cho rằng TS Alan Phan là “cực
kỳ thiếu văn hóa”. Ông Đức nói thêm: “Chúng ta là những người có học,
sao lại nói như thế!”
Đang tranh
luận về những vấn đề kinh doanh, thị trường, tài chính, bỗng đùng một cái, ông
Đức quay sang bỏ bom, chỉ trích người khác là “cực kỳ thiếu văn hóa”, một vấn
đề thuộc phạm trù nhân cách mà chẳng có lấy một dòng minh chứng. “Thiếu văn
hóa” đã là ghê gớm lắm rồi, ấy thế dường như chưa đủ đô nên ông Đức phải nhấn
cho nó mạnh là “cực ký thiếu văn hóa”. Nói như nhà phê bình văn học Phạm Xuân
Nguyên, đây là kiểu chơi xấu, bỏ bóng đá người, không đàng hoàng, không minh
bạch.
Có lẽ với
ông Đức, đây mới thực sự là kiểu chơi “cực kỳ có văn hóa”?
Trong phần
cuối bài, mình cảm thấy ghê ghê khi nghe ông Đức phán rằng: “Dư luận không
nên đề cập quá sâu hoặc cuốn vào những lời nói của ông Alan Phan bởi nó chỉ làm
rối thị trường, rối xã hội hoặc có động cơ xấu ẩn chứa phía sau”.
Cùng một
lúc, ông Đức đóng ba vai trong vở diễn: nhà kinh doanh, sĩ quan an ninh và một
dư luận viên cao cấp.
“Động cơ xấu
ẩn chứa phía sau” ư? Không có gì dễ bằng, và và dễ gây tai họa cho bằng cái lối
vu cáo, chụp mũ mà nhiều kẻ lâu nay vẫn dùng để hãm hại người khác.
Bài báo cho
thấy sự hung hăng, hùng hổ, hiếu thắng, và cả sự hoảng hốt của một người
được gọi là đại gia. Có thể ông Đức có rất nhiều tiền, nhưng dường
như ông đã quên một điều sơ đẳng: tiền của ông có thể còn, có thể mất,
nhưng giá trị nguồn tri thức trong những bài giảng, bài báo, những
cuốn sách của TS Alan Phan và của nhiều nhà trí thức khác sẽ được
nhiều thế hệ coi là kho báu.
.
.
Tạm chấp
nhận lời tự bạch của ông Đức: “Chúng ta là những người có học”. Chỉ có
đề nghị nho nhỏ rằng, ông hãy mau chóng tìm đến thăm nhà một người bạn học nào
đó của ông, càng sớm càng tốt. Được bạn học thừa nhận thì mới chúng tỏ
được rằng có đi học. Có đi học rồi mới tính sang chuyện có học, ông Đức ạ !
(Trích
Tâm Sự
Y Giáo ngày 8/4/2013)
Những kiểu tranh luận thiếu tư cách, nhân cách
Trong cuộc sống khi có chuyện tranh chấp, tranh luận
với nhau mà thay vì tập trung vào việc chính cần nói, cần bàn, bên này lại quay
ra nói xấu cá nhân bên kia, lôi chuyện đời tư của bên kia ra để đả kích, khi đó
người ta gọi là “bỏ bóng đá người”.
Làm thế chứng tỏ là đuối lý, bất lực, thiếu tư cách và
nhân cách, là không bình đẳng và công bằng trong tranh luận. Tóm lại như thế là
chơi xấu.
Thị trường bất động sản trong nước đang đóng băng,
đang khủng hoảng. Người ta đang tìm cách giải quyết cuộc khủng hoảng này. Có
nhiều phương cách được đề ra. Nhưng tựu trung phương cách chính được nói đến
nhiều nhất là Chính phủ phải can thiệp, phải ra tay ứng cứu, giúp đỡ các doanh
nghiệp đầu tư vào lĩnh vực này. Phần đông người đều cho đó là cách giải cứu tối
ưu, hiệu quả, sẽ có hiệu lực vực dậy nhanh chóng thị trường bất động sản. Bất
ngờ doanh nhân Alan Phan lên tiếng với một đề nghị gây sốc: Hãy để cho thị
trường bất động sản rơi tự do, không cần Chính phủ giải cứu, sau một thời gian
nó sẽ lập lại cân bằng và phát triển trở lại. Lập tức đề nghị của ông Alan Phan
gây tranh luận mạnh mẽ. Một số nhà nghiên cứu kinh tế và những người am hiểu
thị trường tỏ ra thích thú, đồng tình với ông. Nhưng CLB bất động sản thì bức
xúc, bực bội và đòi được đối chất, tranh luận với ông. Và ông Alan Phan đã chấp
nhận đối thoại với yêu cầu có mặt của những người am hiểu kinh tế nói chung và
bất động sản nói riêng. Ông cũng nói trong cuộc tranh luận này sẽ không có bên
nào thắng mà là cùng nhau tìm ra con đường cứu thị trường bất động sản đang
khủng hoảng hiện nay.
Câu chuyện diễn ra như thế là bình thường khi các ý
kiến trao qua đổi lại. Nhưng điều không bình thường, điều đáng phê phán là
trong khi chưa tìm ra cách bác bỏ đề nghị của ông Alan Phan thì một số người đã
tìm cách moi móc việc riêng của ông, lấy lịch sử kinh doanh của ông để chứng
minh là ông sai, ông liều khi đề xuất cho rơi tự do thị trường bất động sản.
Cái cần tranh luận ở đây là tại sao ông Alan Phan lại nêu ra đề xuất đó, nó có
cơ sở lý thuyết và thực tiễn nào, nó có khả thi không, nó sẽ đưa lại hiệu quả
nào chứ không phải là ông đã làm gì trong quá khứ, ông đã thất bại ra sao trong
quá trình xây dựng sự nghiệp của mình. Kiểu tranh luận mà hỏi “Alan
Phan là ai” thì đúng là kiểu “bỏ bóng đá người”. Đó là kiểu chơi không đàng
hoàng, minh bạch, chứng tỏ người chơi yếu thế.Trong tranh luận, khi một bên
đã chơi kiểu “bỏ bóng đá người” như vậy thì không còn gì để nói nữa, thì không
đáng nói với nhau nữa, thì coi như bên đó đã chịu thua.
Tôi đã từng gặp phải kiểu này trong các cuộc tranh
luận văn học. Trước một tác phẩm, tác giả, một hiện tượng văn học, lẽ ra tranh
luận, đối thoại là phải xoáy sâu vào chính đối tượng, phân tích, bình luận,
đánh giá nó khách quan và khoa học thì người ta lại xoay sang nói về cá nhân
người tranh luận, lôi những chuyện riêng tư không giúp ích gì cho việc làm sáng
tỏ vấn đề đang bàn đến. Rốt cục đọc các bài viết gọi là tranh luận như vậy, độc
giả không thấy được điều họ cần, thay vào đó họ chỉ thấy phơi bày tư cách đáng
xấu hổ của một bên tranh luận.
Sự kiện Alan Phan và thị trường bất động sản thêm một
lần nữa báo động về văn hóa tranh luận, đối thoại ở ta. Nó cho thấy môi trường đối thoại
đang bị ô nhiễm vì lợi ích, không phải là để truy cầu chân lý, tìm đến sự thật.
Mà đây chỉ mới là một dạng tranh luận, có thể gọi là tranh luận kiểu “bỏ bóng
đá người”. Còn một dạng nữa là tranh luận kiểu “cả vú lấp miệng” mà thời gian
qua cũng đang bùng phát. Tranh luận theo hai kiểu này thì người thua thiệt
chính là phía chủ trương tranh luận như vậy và hậu quả là làm rối loạn dư luận
xã hội.
PHẠM XUÂN NGUYÊN
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét