Trọng Thành
Le Monde 5/10/2011, với bài viết « Tháng Năm 1989, khi xe tăng nghiền nát Thiên An Môn », chú ý đến cuốn hồi ký của cựu Tổng bí thư đảng Cộng sản Trung Quốc Triệu Tử Dương, vừa được phát hành tại Pháp. Cuốn «Hồi ký của một nhà cải cách ở cương vị đứng đầu Nhà nước Trung Quốc» kể lại với độc giả về những diễn biến chưa từng được công bố.
Các diễn biến xảy ra ở thượng đỉnh bộ máy quyền lực Trung Quốc, vào thời điểm lãnh đạo Trung Quốc đưa ra quyết định thảm sát phong trào đòi dân chủ của sinh viên tại Thiên An Môn năm 1989, được tác giả mô tả chi tiết. Cuốn hồi ký cũng đồng thời cho thấy quan điểm của cựu lãnh đạo Trung Quốc, khẳng định chế độ cộng sản Trung Quốc cần phải tiến hành một cải cách chính trị thực sự - chủ đề cho đến nay vẫn còn nguyên tính thời sự.
Cuốn hồi ký là kết quả của 30 giờ độc thoại, trong thời gian ông Triệu Tử Dương bị quản thúc tại gia ở Bắc Kinh, được ghi lại và được dấu vào các băng âm thanh kể chuyện trẻ em. Các bản ghi lời kể được bí mật chuyển sang Hồng Kông. Nhờ con trai của ông Bào Đồng, cộng sự thân tín của Triệu Tử Dương, cuốn hồi ký đã được xuất bản vào đầu năm 2009, đúng vào dịp 20 năm vụ thảm sát.
Đảm nhiệm chức vụ Tổng bí thư đảng Cộng sản Trung Quốc, vào thời điểm phong trào đòi dân chủ của sinh viên bùng nổ, ông Triệu Tử Dương mô tả sự khởi đầu rất có trật tự của phong trào sinh viên, nhân dịp lễ tưởng niệm ông Hồ Diệu Bang, nguyên Tổng bí thư và nhà lãnh đạo cải cách rất được người Trung Quốc yêu mến, vào ngày 22 tháng Tư năm 1989. Chính ông Triệu Tử Dương đã cho đưa loa ra quảng trường Thiên An Môn, để truyền trực tiếp buổi tưởng niệm Hồ Diệu Bang đến hàng chục ngàn sinh viên được cho phép có mặt tại đó.
Đặt câu hỏi, tại sao các sinh viên lại có thái độ nồng nhiệt như vậy trong buổi tưởng niệm ông Hồ Diệu Bang, Triệu Tử Dương đưa ra ba lý do. Thứ nhất là, Hồ Diệu Bang đã phục hồi cho rất nhiều nạn nhân, bị chế độ kết án oan, bản thân ông là người cổ vũ cho cải cách và mở cửa, và đặc biệt không tham nhũng. Thứ hai là, dư luận hết sức bất bình, vì việc ông bị phế truất một cách bất công khỏi cương vị Tổng bí thư vào năm 1987. Và lý do thứ ba là, chính sách cải cách và cởi mở đã bị trì hoãn, cải cách chính trị bị ngăn chặn, cải cách kinh tế không tiến lên. Ông Triệu Tử Dương nhận định : « Các sinh viên bất bình vì tình trạng này, đã nhân dịp lễ tưởng niệm, biểu thị hy vọng cải cách tiếp tục ».
Triệu Tử Dương kể lại, sau khi Nhân dân Nhật báo số ra ngày 26/4 đăng một bài xã luận, thể hiện quan điểm của phái cứng rắn trong đảng Cộng sản Trung Quốc, lên án các cuộc biểu tình của sinh viên, ngày 17/5 ông đã gọi điện yêu cầu gặp mặt trực tiếp Đặng Tiểu Bình – nhân vật đầy quyền uy chi phối chế độ cộng sản Trung Quốc từ trong hậu trường – để bày tỏ quan điểm về bài xã luận này. Triệu Tử Dương đã nhận được sự chuẩn thuận của Đặng Tiểu Bình. Nhưng ông đã không gặp được Đặng Tiểu Bình để nói chuyện trực tiếp, mà đối mặt với ông là gần như toàn bộ ê kíp lãnh đạo. Để trả lời cho đề nghị của Triệu Tử Dương, xem xét lại bài xã luận và không nên gây thêm căng thẳng với phong trào phản kháng, thủ tướng Lý Bằng và phó thủ tướng thứ nhất Diêu Y Lâm (Yao Yilin) – hai trong số các trụ cột của chế độ - đã quy cho Triệu Tử Dương trách nhiệm kích động phong trào sinh viên, với bài diễn văn tại Ngân hàng Phát triển Châu Á ngày 4/5. Đây là lần đầu tiên, nguyên Tổng bí thư Triệu Tử Dương bị chỉ trích trực diện, và thái độ chỉ trích quyết liệt này đã khiến ông bị bất ngờ.
Triệu Tử Dương hiểu rằng, chính Đặng Tiểu Bình đã ngầm bật đèn xanh cho cuộc phản công này. Triệu Tử Dương kể lại, Đặng Tiểu Bình đã đưa ra quyết định cuối cùng, khẳng định tính đúng đắn của bài xã luận 26/4 và tuyên bố, chế độ không còn đường nào khác hơn là phải dùng quân đội để ngăn chặn phong trào. Cũng trong buổi họp không chính thức này, Đặng Tiểu Bình đã ra lệnh cho thủ tướng Lí Bằng, chủ tịch nước Dương Thượng Côn và Ủy viên thường vụ Bộ Chính trị Kiều Thạch (Qiao Shi) thực hiện quyết định này.
Rời khỏi cuộc họp, với suy nghĩ, trên cương vị Tổng bí thư tự bản thân không thể nào ra lệnh cho quân đội đàn áp sinh viên, Triệu Tử Dương quyết định yêu cầu thư ký thảo đơn đề nghị từ nhiệm chức vụ đứng đầu đảng Cộng sản Trung Quốc.
Trong cuộc họp Ban chấp hành Trung ương tiếp theo cuộc thảm sát, ông Triệu Tử Dương rất ghi nhớ, việc ông bị quy tội tiếp tay cho các lực lượng phản cách mạng nhằm lật đổ đảng Cộng sản và lãnh tụ Đặng Tiểu Bình. Văn bản lên án ông được gửi đến tất cả các cử tọa, trong khi đó, bản thân ông lại không được trình bày quan điểm.
Để kết thúc bài giới thiệu cuốn hồi ký của cựu lãnh đạo đảng Cộng sản Trung Quốc, Le Monde đưa ra trích đoạn một số quan điểm của Triệu Tử Dương, về các cải cách chính trị cần phải thực hiện tại Trung Quốc. Theo ông, Trung Quốc cần phải học tập các kinh nghiệm quá độ của các xã hội đã có những chuyển biến, từ một chế độ mang tính truyền thống sang một nền dân chủ nghị viện, như Đài Loan hay Hàn Quốc. Để cải cách, đảng cầm quyền Trung Quốc phải thực hiện hai điều cốt yếu.
Thứ nhất là, bãi bỏ lệnh cấm các đảng phái chính trị và báo chí độc lập. Thứ hai là, thực hiện dân chủ hóa trong nội bộ đảng. Triệu Tử Dương khẳng định, « sự chuyển hóa từ một đảng cách mạng sang một đảng điều hành đất nước, và sự chuyển hóa sang một chế độ dân chủ nghị viện, không thể nào thực hiện được, nếu như không có sự dân chủ hóa trong đảng. Dân chủ hóa trong đảng, nói một cách khác, là việc bảo đảm về mặt pháp lý cho sự tồn tại các quan điểm khác nhau trong nội bộ đảng ».
19/6 năm 2010. Hồi ký Lý Bằng bị cấm phát hành vào giờ chót
Trọng Nghĩa
Theo kế hoạch ban đầu, ngày 22/6/2010, Nhà xuất bản Century Press tại Hồng Kông sẽ tung ra thị trường tập hồi ký của cựu thủ tướng Trung Quốc Lý Bằng. Tuy nhiên, vào hôm qua, 19/06, trên trang web của mình, nhà xuất bản này cho biết là đã phải ngưng viêc phát hành tập hồi ký nói trên vì “vấn đề bản quyền’’. Theo các nhà quan sát, lý do chủ yếu khiến cho tập sách không ra mắt độc giả được, đó là thái độ bất đồng tình của giới lãnh đạo Trung Quốc sau khi một số trích đoạn của quyển sách được công bố trên mạng Internet.
Theo ghi nhận của hãng tin Pháp AFP, nội dung tập hồi ký của Lý Bằng, người bị gọi là "tên đồ tể Thiên An Môn", đã nêu rõ những gì đã được bàn luận giữa giới lãnh đạo Trung Quốc vào năm 1989 trước khi đi đến quyết định dùng quân đội tấn công vào các sinh viên biểu tình đòi dân chủ trên quảng trường Thiên An Môn. Vụ thảm sát này đã khiến cho Trung Quốc bị hầu hết các nước trên thế giới phê phán.
Theo các thông tin được tiết lộ về nội dung những trích đoạn này, cựu thủ tướng Lý Bằng khẳng định là chính Đặng Tiểu Bình là người đã ra lệnh thảm sát sinh viên tại Thiên An Môn, qua đó hạ thấp hình ảnh đẹp đẽ của Đặng Tiểu Bình, cha đẻ của các cuộc cải cách tại Trung Quốc trong con mắt của người Trung Quốc. Theo cuốn hồi ký, nếu như Đặng Tiểu Bình đã ra lệnh cho quân đội hạn chế bạo lực khi tấn công các sinh viên trên quảng trường Thiên An Môn, thì chính ông ta cũng tuyên bố sẵn sàng «làm đổ một chút máu» để đè bẹp cuộc phản kháng.
Trả lời hãng tin Anh Reuters, một người thân cận với giới lãnh đạo ở Bắc Kinh, xin ẩn danh, cho biết là cựu thủ tướng Trung Quốc Lý Bằng không hề cho phép nhà xuất bản Century Press công bố hồi ký của mình, viết hồi năm 2004, nhưng đã từng bị các lãnh đạo Trung Quốc hiện nay cấm công bố. Nguyên do là vì chế độ Bắc Kinh hiện thời muốn xóa sạch trong ký ức của người dân Trung Quốc hình ảnh của quân đội và chiến xa tiến vào quảng trường Thiên An Môn để dìm trong biển máu phong trào dân chủ của sinh viên, thanh niên.
Trả lời câu hỏi của Reuters, ông Bào Phác (Bao Pu) người chịu trách nhiệm xuất bản tập hồi ký Lý Bằng thuộc nhà xuất bản Century Press, đã giải thích lý do vì sao việc phát hành bị đình chỉ mặc dù nhà xuất bản đã nhận được 20.000 đơn đặt mua. Ông nói: “Một số cơ quan đã cung cấp thông tin về bản quyền tập hồi ký này, và căn cứ vào luật lệ Hồng Kông, chúng tôi không thể làm gì khác ngoài việc đình chỉ kế hoạch phát hành’’. Tuy nhiên, nhân vật này đã từ chối trả lời khi được hỏi thêm là ai đã trình bày với ông vể các bằng chứng liên quan đến tác quyền quyển sách.
Theo ghi nhận của Reuters, trước đây, khi các trích đoạn tập hồi ký được tiết lộ, nhiều người đã tỏ ý hoài nghi về tính chất xác thực của công trình này. Tuy nhiên, việc chính quyền nhanh chóng can thiệp để cấm không cho quyển sách được trình làng, đã phần nào chứng tỏ rằng đó thực sự là tác phẩm của Lý Bằng, cho dù về mặt chính thức họ không công nhận hay bác bỏ tính chất xác thực của tài liệu này.
Về phần mình, ông Bào Phác cho biết hết sức bất ngờ trước phản ứng mau mắn của chính quyền. Đối với ông, rất có thể là ông Lý Bằng sẵn sàng cho công bố hồi ký. Có điều là quyền cho phát hành của ông đã bị một thế lực tước bỏ, ý muốn nói đến Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Trung Quốc.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét