25/11/2018
Cảnh sát Pakistan đứng
gác vào tháng 10/2018, trong buổi lễ ra mắt một đoạn đường sắt do Trung Quốc
tài trợ ở Lahore. (Ảnh: AFP/Getty)
Lợi ích kinh tế và an ninh năng lượng của một chương trình đầu
tư do Bắc Kinh tài trợ đã bị đánh giá quá cao, trong khi tình trạng thiếu minh
bạch của Trung Quốc đối với dự án này đã làm gia tăng căng thẳng với Ấn Độ, tờ
Bưu Điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP) cho biết nhận định của một nhà nghiên cứu địa
chính trị hàng đầu tại Trung Quốc.
Dự án 62 tỷ USD Hành lang kinh tế Trung Quốc – Pakistan
(CPEC) được thiết kế để kết nối khu vực phía tây của Tân Cương với cảng Gwadar ở
Pakistan thông qua một mạng lưới đường cao tốc, đường sắt, đường ống dẫn dầu và
trung tâm thương mại. Dự kiến hoàn thành vào năm 2030, công trình này được kỳ vọng
sẽ cung cấp cho Trung Quốc một tuyến giao thương quan trọng đối với Trung Đông
và châu Phi.
Trong khi CPEC đã được ca tụng là dự án hàng đầu trong
chương trình “Vành đai – Con đường” của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhắm
cho vay xây dựng cơ sở hạ tầng tại hơn 80 quốc gia, Yang Shu, chuyên gia quan hệ
quốc tế tại Đại học Lan Châu ở tỉnh Cam Túc, cho biết tác động tiêu cực của
Hành lang CPEC phần lớn đã bị đánh giá quá thấp.
“Việc giới truyền thông trong nước đưa tin ồ ạt về ‘Sáng kiến
Vành đai – Con đường’, và một số nhận xét vô trách nhiệm của các học giả đã tạo
ra sự nghi ngờ [về ý định chiến lược của Bắc Kinh] ở Ấn Độ”, ông nói trong một
bản đánh giá về 5 năm đầu tiên của Dự án Vành đai – Con đường.
Tranh minh họa nỗi lo
của Ấn Độ khi quốc gia láng giềng Pakistan bắt tay hợp tác với Trung Quốc (Ảnh:
Youtube)
Ông Yang đề cập đến đề xuất rằng CPEC sẽ cung cấp cho Bắc
Kinh một tuyến đường bộ mới từ vùng Vịnh Ba Tư giàu năng lượng đến Tân Cương,
và đáp ứng nhu cầu năng lượng của Trung Quốc. Tuyến đường này được quảng cáo rằng
nó có thể sẽ còn quan trọng hơn trong trường hợp xảy ra xung đột quân sự ở Biển
Đông, khi căng thẳng trong khu vực đang gia tăng giữa Mỹ, Trung và các bên có
tuyên bố chủ quyền trong khu vực.
“Trong tình huống nào Mỹ sẽ phong tỏa Biển Đông? Chỉ khi
Trung Quốc và Mỹ lâm vào chiến tranh”, ông Yang nói. “Nhưng ngay cả khi Hoa Kỳ
không làm điều đó, họ vẫn có thể phong tỏa các làn đường vận chuyển ở Ấn Độ
Dương.”
Hải quân Hoa Kỳ dưới thời Tổng thống Trump tăng cường hiện
diện ở Biển Đông để phản đối sự bành trướng của Trung Quốc (Ảnh: Getty)
Những bình luận của vị học giả Trung Quốc được đưa ra khi Dự
án Vành đai – Con đường của Bắc Kinh ngày càng thu hút sự hoài nghi cả ở trong
và ngoài nước. Theo SCMP, nhiều người ở Trung Quốc phàn nàn rằng Vành đai – Con
đường là một sự lãng phí tiền bạc, trong khi các nước bày tỏ lo ngại về ảnh hưởng
ngày càng tăng của Bắc Kinh trên trường thế giới và đưa ra cảnh báo rằng Dự án
này có thể khiến quốc gia nhận vốn rơi vào khủng hoảng nợ.
Mặc dù Bắc Kinh đã nhiều lần nói rằng CPEC là một dự án “hai
bên cùng có lợi” đối với Trung Quốc và Pakistan, thực tế cho thấy nợ quốc gia của
Pakistan ước tính khoảng 70% tổng sản phẩm quốc nội của nước này, và khoảng một
nửa trong số đó là nợ Trung Quốc.
Bức họa châm biếm
Hành lang CPEC tựa như con ngựa thành Troy của Trung Quốc nhằm xâm nhập
Pakistan (Ảnh: globalvillagespace.com)
Ông Yang, người đã tham gia vào kế hoạch Vành đai – Con đường
kể từ khi nó thành lập, cũng đặt câu hỏi về tính thực tiễn của việc xây dựng đường
sắt và đường ống ở địa hình khó khăn như vậy, và nghi ngờ tác động của Dự án đối
với tình hình an ninh năng lượng tổng thể của Trung Quốc, đặc biệt vì Tân Cương
là nơi có trữ lượng khí đốt và than đá lớn nhất của Trung Quốc.
“Nếu bạn xem xét tất cả chi phí, thì chi phí của các dự án
đường ống sẽ cao một cách nguy hiểm”, ông nói. “Dựa trên kinh nghiệm [của các dự
án tương tự trên toàn thế giới], một khi một đường ống dẫn vượt ra ngoài
4,000km, thì chi phí của việc sử dụng nó để vận chuyển năng lượng còn cao hơn
so với vận chuyển bằng đường biển, do đó lợi ích [kinh tế] của cảng Gwadar là
không tồn tại.”
Quân đội Trung Quốc
(bên trái) đối mặt với quân đội Ấn tại Doklam (Ảnh: Goldenarcher)
Ông Yang nói rằng vì không có lời giải thích hợp lý nào của
Bắc Kinh, chưa kể những tuyên bố phóng đại của những người lạc quan và giới
tuyên truyền, thì cũng “hợp lý” khi Ấn Độ hoài nghi về ý định của Trung Quốc về
việc xây dựng Hành lang ở nước láng giềng Pakistan. Căng thẳng giữa Trung-Ấn đạt
đỉnh điểm vào năm ngoái khi quân đội hai nước mặt đối mặt suốt hai tháng trên
cao nguyên Doklam.
Trong bài phát biểu tại hội nghị Thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác
Thượng Hải (SCO) vào tháng 6, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đã chỉ trích kín
đáo về CPEC, cho rằng các dự án kết nối lớn phải tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn
lãnh thổ của các quốc gia mà họ vượt qua hoặc tiến gần đến. Ấn Độ là nước duy
nhất trong số tám thành viên của SCO từ chối tiếp nhận đề xuất đầu tư cơ sở hạ
tầng của Bắc Kinh, theo SCMP.
Mai Liên
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét