Thi Anh
21/11/2018
Khi cuộc họp thất bại, APEC không thể ra tuyên bố chung, người
Trung Quốc lại nổ những tràng pháo tay vang dội.
Liên quan tới APEC 2018, cây viết Josh Rogin của Washington
Post đã có bài phân tích về lối hành xử gây bất ngờ của Trung
Quốc tại diễn đàn đa phương này. Dưới đây là phần lược dịch bài viết. Bài
viết không thể hiện quan điểm của tòa soạn.
---
"Ngoại giao thịnh nộ"
Lần đầu tiên trong lịch sử 20 năm, hội nghị Hợp tác Kinh tế
châu Á - Thái Bình Dương kết thúc một cách lộn xộn khi 21 quốc gia thành viên
không thể đi tới nhất trí về một tuyên bố chung do vấp phải sự phản đối của một
thành viên - Trung Quốc.
Khi hội nghị thất bại, trước sự bất mãn của các quan chức
ngoại giao khác, người Trung Quốc lại nổ những tràng pháo tay vang dội.
Nhưng đó chỉ là sự cố cuối cùng trong suốt 1 tuần lễ với
hàng loạt màn kịch gây hấn, hoang tưởng, kỳ quặc mà phái đoàn Trung Quốc đã dàn
dựng để tìm cách phô trương thanh thế và gây sức ép buộc nước chủ nhà, cũng như
các nước khác chấp nhận yêu cầu của mình.
"Điều này đang trở thành lệ thường trong các quan hệ
chính thức của Trung Quốc: Ngoại giao thịnh nộ", một quan chức cấp cao của
Mỹ có liên quan tới các cuộc đàm phán nói với tôi, "Họ đi lại như thể đây
là nhà họ và tìm cách có được cái mình muốn bằng cách bắt nạt".
Thậm chí trước khi hội nghị bắt đầu và cho tới khi kết thúc,
các quan chức Trung Quốc tận dụng mọi cơ hội để đe dọa và ngầm phá hoại chính
quyền nước chủ nhà Papua New Guinea (PNG), cũng như các thành viên khác.
Chiến thuật của Trung Quốc bao gồm gây hấn với truyền thông
quốc tế, lao vào các tòa nhà chính phủ nước sở tại khi chưa được mời, bao phủ
thủ đô Port Moresby với các biểu ngữ ủng hộ Bắc Kinh và thậm chí có thể còn tấn
công mạng để cản trở thông điệp của Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence.
Chiến thuật của Trung Quốc
Tôi tháp tùng ông Pence, và hội nghị APEC là chặng dừng chân
cuối cùng trong chuyến công du châu Á của ông. Điểm dừng Papua New Guinea kiểu
như một màn đối đầu giữa ông Pence và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, người
đã tới Port Moresby trước đó vài ngày để tiến hành chuyến thăm chính thức.
Nỗ lực của Trung Quốc có thể nhìn thấy ở khắp mọi nơi. Phái
đoàn Trung Quốc đã treo cờ Trung Quốc ở khắp các nẻo đường của thủ đô Port
Moresby để phục vụ cho chuyến thăm cấp nhà nước của ông Tập.
Cờ Trung Quốc được
treo trước chuyến thăm của ông Tập Cận Bình tới PNG. Ảnh: Reuters
Quan chức Mỹ cho hay, chính quyền PNG đã yêu cầu gỡ xuống
trước khi hội nghị APEC diễn ra. Quan chức Trung Quốc cuối cùng cũng chấp thuận
nhưng họ thay thế bằng những lá cờ đỏ tuyền màu.
Một tấm biểu ngữ khổng lồ chạy dọc con đường lớn ca ngợi
sáng kiến kinh tế Vành đai - Con đường của Trung Quốc "không chỉ là con đường
của sự hợp tác và một tình huống có lợi cho đôi bên mà còn là con đường của hy
vọng và hòa bình!".
Trong bài phát biểu tại APEC, ông Pence đã gọi đó là
"vành đai siết chặt" và "con đường một chiều".
Động thái hăm dọa đầu tiên của Trung Quốc là cấm tất cả các
hãng truyền thông nước ngoài tới cuộc gặp của ông Tập với các lãnh đạo của 8 nước
Thái Bình Dương.
Nhiều nhà báo từ khắp các khu vực đã tới để tham dự sự kiện
và được chính phủ PNG ủy quyền đưa tin. Tuy nhiên các quan chức Trung Quốc đã
ngăn không cho họ vào tòa nhà và chỉ có truyền thông nhà nước Trung Quốc mới được
phép tác nghiệp.
Một quan chức Mỹ đã gọi đó là "pha phản lưới nhà"
bởi các phóng viên sau đó chỉ có thể viết về hành vi của Trung Quốc.
Từ đó mọi chuyện trở nên tồi tệ hơn. Hôm 17/11, ông Tập và
ông Pence là 2 diễn giả chính thức cuối cùng trong phần thảo luận công khai của
hội nghị. Họ thực hiện bài phát biểu của mình trên một con tàu du lịch thả neo
bên bờ biển trong khi phần lớn phóng viên đứng trên bờ, tại Trung tâm Truyền
thông Quốc tế.
Phó Tổng thống Mỹ
Mike Pence phát biểu tại APEC 2018. Ảnh: Reuters
Tuy nhiên, chỉ 5 phút sau khi ông Pence bắt đầu phát biểu, mạng
internet ở trung tâm báo chí bị sập với hầu hết các phóng viên. Điều đó đồng
nghĩa với việc họ không thể nghe hoặc đưa tin theo thời gian thực.
Ngay khi ông Pence kết thúc bài nói của mình, mạng internet ở
trung tâm báo chí được phục hồi một cách bí ẩn. Các quan chức Mỹ nói với tôi rằng
- mặc dù họ không chắc là do Trung Quốc và sự việc đang được điều tra.
"Có vấn đề gì về mạng internet với diễn giả trước ông
Pence không?" - một quan chức cấp cao khác của Mỹ hỏi tôi. (Không). Và ai
là người phát biểu trước đó? (Ông Tập).
Thế rồi mọi chuyện thậm chí còn trở nên điên rồ hơn khi các
nước thành viên thảo luận về tuyên bố chung của hội nghị. Không hài lòng với những
gì thể hiện trong cuộc đàm phán, quan chức Trung Quốc yêu cầu gặp Bộ trưởng Ngoại
giao PNG. Ông này từ chối vì không muốn vi phạm tính trung lập của PNG ở cương
vị nước chủ trì.
Tuy nhiên, quan chức Trung Quốc không chấp nhận. Họ tới Bộ
Ngoại giao PNG và lao vào văn phòng của ông, yêu cầu ông phải gặp họ. Bộ trưởng
Ngoại giao PNG đã gọi cảnh sát để đưa người Trung Quốc ra khỏi tòa nhà. Tất cả
những chính khách tôi có dịp trao đổi tại PNG đều rất bất ngờ trước hành động của
Trung Quốc. Nhưng đó vẫn chưa phải là kết thúc.
Các cuộc đàm phán tiếp tục kéo dài sang ngày 18/11 và phái
đoàn Trung Quốc tiếp tục có những hành vi tồi tệ.
Theo giới chức Mỹ, các quan chức Trung Quốc đã trở nên hoang
tưởng về tuyên bố tới mức họ bắt đầu tác động tới các cuộc gặp của những nhóm
nước nhỏ hơn bên lề hội nghị. Trong những phiên chính thức, quan chức Trung Quốc
la lối về chuyện các nước "âm mưu" chống lại trung Quốc. Không ai
khác trong phòng to tiếng cả, quan chức Mỹ cho hay.
Ngoại trừ Trung Quốc, toàn bộ 20 nước thành viên còn lại đều
đồng ý với tuyên bố chung. Về cơ bản, phái đoàn Trung Quốc phản đối vì 1 câu
trong dự thảo: "Chúng tôi nhất trí chống lại chủ nghĩa bảo hộ bao gồm tất
cả những biện pháp mậu dịch không công bằng". Họ cho rằng câu này là nhằm
vào Trung Quốc.
Các quan chức Trung Quốc cản trở trong các phiên thảo luận,
độc thoại dài dòng dù biết thời gian có hạn và các nhà lãnh đạo thế giới còn phải
lên máy bay về nước. Khi hết thời gian và vì thế hội nghị đã chính thức thất bại,
phái đoàn Trung Quốc trong một căn phòng gần nơi diễn ra phiên đàm phán chính
đã nổ một tràng pháo tay vang dội, quan chức Mỹ cho hay.
3 kết luận
Có 3 kết luận chúng ta có thể rút ra từ màn bi hài kịch của
Trung Quốc.
Thứ nhất, họ đang hành xử một cách ép buộc và trơ trẽn. Điều
này đặc biệt đúng với những quốc gia Ấn Độ - Thái Bình Dương nhỏ bé - như Papua
New Guinea - mà họ đang đổ vào những dự án phát triển và chất lên khoản nợ khổng
lồ.
Thứ hai, bản chất hoang tưởng và nhạy cảm thái quá trong phần
lớn hành vi của Trung Quốc là chỉ dấu rõ ràng cho thấy Bắc Kinh đang cảm thấy bị
đe dọa bởi Mỹ và đồng minh.
Cuối cùng, thực tế rằng Bắc Kinh đang cư xử theo cái cách
khiến các nước khác xa lánh - điều rõ ràng đang đi ngược lại lợi ích của Trung
Quốc - cho thấy hành động của Trung Quốc được kiểm soát từ trên xuống. Thậm chí
kể cả khi phái đoàn Trung Quốc thấy chiến thuật của mình mang lại kết quả ngược
với mong đợi thì họ cũng không có quyền thay đổi.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét